Aanleiding

Op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) brengt de Nederlandse Sportraad (NLsportraad) als eerste een advies uit over bewegen en sport door 65-plussers. Deze adviesaanvraag is mede ontstaan naar aanleiding van de motie-Heerema en kan gezien worden als een vervolg op het advies ‘Nederland, sta op!’ vertaald naar de specifieke doelgroep 65-plussers. 

Samenvatting

De NLSportraad stelt in ‘Laat ze niet zitten! Advies bewegen en sport door 65-plussers' dat er sprake is van seniorisme als het gaat om bewegen en sport door 65-plussers: ouderen worden onvoldoende serieus genomen in hun beweegbehoefte, op basis van hun leeftijd. Er is te weinig aandacht voor het specifieke benodigde aanbod en ouderen worden vaak eerder beperkt dan gestimuleerd om te bewegen, ondanks de gezondheids- en welzijnsvoordelen. Dit leidt tot meer chronische ziekten, cognitieve achteruitgang en hogere zorgkosten. De raad adviseert als antwoord op de hoofdvraag van de minister van VWS om beweegactiviteiten af te stemmen op de leefwereld van ouderen, de woonomgeving beweegvriendelijk in te richten en organisaties lokaal beter samen te laten werken. Tegelijk pleit de raad voor preventief beweegbeleid bij jongeren, zodat toekomstige generaties 65-plussers een hogere kans hebben om vitaal en zelfstandig te blijven. 

Aanbevelingen

Bij de nadere aanbevelingen en antwoorden bouwt de NLsportraad voort op het advies ‘Nederland, sta op!’. Daarin wordt geadviseerd om voldoende bewegen een vanzelfsprekend onderdeel te maken van het dagelijks leven. Een greep uit de meer gedetailleerde aanbevelingen: 

De NLsportraad adviseert het Rijk en gemeenten om de wensen en behoeften van 65-plussers met betrekking tot bewegen en sport serieus te nemen; 

• De NLsportraad adviseert de Minister van VWS, staatssecretaris Langdurige en Maatschappelijke Zorg, staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport en gemeenten om bewegen (zoals wandelen, tuinieren of dansen) te stimuleren in combinatie met sociale activiteiten. Voor veel 65-plussers is sociaal contact de belangrijkste motivatie om te bewegen. Het helpt als de genoemde partijen de versterking aanjagen van lokale netwerken van gemeente met welzijn, zorg- en sport- en beweegaanbieders om ouderen die nog niet of nauwelijks bewegen te bereiken en een passend aanbod te bieden; 
• De NLsportraad adviseert de ministers van OCW en VWS samen te werken om een robuuste opleidingsstructuur neer te zetten, zodat de beweeg- en sportactiviteiten van 65-plussers begeleid worden door deskundige trainers of leiders. 
• De NLsportraad adviseert de Minister van VWS, staatssecretaris Langdurige en Maatschappelijke Zorg, staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport om onderzoek of registratie op te zetten om inzicht te krijgen in het beweeggedrag en de inzet van interventies in zorginstellingen, zodat voorzieningen beter kunnen worden afgestemd en effectief ingezet. Bewegen naar vermogen in zorginstellingen draagt bij aan het welzijn en de autonomie van de ouderen en verkleint de kans op sarcopenie en cognitieve achteruitgang, bijvoorbeeld in de vorm van dementie. 

De NLsportraad benoemt in een aanvullende beschouwing op het advies ook vier dilemma’s die met het thema van het advies verbonden zijn. Die betreffen de keuze om te investeren in jeugd of ouderen, in een bestaande beleidsdoelstelling of in te becijferen maatschappelijke impact, om één beweegrichtlijn te hanteren voor alle 65-plussers of daarin te diversifiëren en de vraag of preventie een kostenpost is of de samenleving wellicht winst oplevert. De NLsportraad ziet voor wat betreft dat laatste dilemma veel onderbouwing voor ‘winst’ en geeft concreet advies om het onderzoek hiernaar te verbeteren.  

Status

De raad is in 2023 met dit adviestraject begonnen. De onderzoekers zijn daarvoor met diverse groepen 65-plussers in gesprek gegaan. Ze hebben een werkbezoek georganiseerd, een expertmeeting gehouden, een ouderencongres bezocht en klankbordbijeenkomsten gehouden. Ook is in opdracht van de NLsportraad een aanvullende data-analyse uitgevoerd door het RIVM naar de mate van kwetsbaarheid van uiteenlopende groepen 65-plussers in combinatie met de mate waarin deze groepen aan de beweegrichtlijn voldoen. Het advies ‘Laat ze niet zitten! Advies bewegen en sport door 65-plussers’ is op 28 november gepubliceerd en in die week ook aan staatssecretaris Karremans van Jeugd, Preventie en Sport aangeboden. 

Commissieleden

De begeleiding van het adviestraject vond deels plaats door dezelfde experts als in het adviestraject van 'Laat ze niet zitten! Advies bewegen en sport door 65-plussers'’. Namens de raad namen Farid Gamei (voorzitter commissie), Erik Scherder en Bernard Wientjes plaats in de commissie. Als experts zijn betrokken geweest: Derk Loorbach, Yourai Mol, Peter Wilms, John Dierx, Hans Derks en Marnik Gommers.  

Meer informatie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Raymond van Mourik van het secretariaat via info@nlsportraad.nl.