Nederland, sta op! Maak dagelijks voldoende bewegen vanzelfsprekend

Advies

Op 31 januari 2024 heeft de NLsportraad het advies Nederland, sta op! Maak dagelijks voldoende bewegen vanzelfsprekend gepubliceerd.

In de visie van de NLsportraad moet dagelijks voldoende bewegen voor iedereen vanzelfsprekend zijn. Een gezonde leefstijl betekent voldoende bewegen en langdurig zitten onderbreken. Dat is een voorwaarde voor een vitale, sociale samenleving met een brede welvaart. Overheid, maatschappelijk middenveld en burgers zijn hiervoor samen verantwoordelijk, ieder in zijn eigen rol en met zijn eigen taak. Voldoende beweging is niet alleen afhankelijk van individuele keuzes. Bewegen moet een vanzelfsprekend onderdeel zijn van de alledaagse praktijk in de kinderopvang en op school, in de woon- en leefomgeving en binnen de werk- en de zorgomgeving.

De NLsportraad adviseert het kabinet om de regie te nemen in de transitie die nodig is om deze visie werkelijkheid te maken. De raad pleit voor een coördinerend staatssecretaris voor bewegen en sport die, samen met de andere departementen, een langetermijnstrategie opzet en uitvoert, inclusief structurele financiering.

Gerichte maatregelen maken dat meer bewegen en regelmatig opstaan als je zit in bovengenoemde omgevingen zijn geïntegreerd. Daardoor worden zij minder vrijblijvend. De omgevingen staan niet los van elkaar. Verbinding en samenwerking ertussen zijn noodzakelijk om verandering in het dagelijks leven voor elkaar te krijgen. Beweegactiviteiten in de vrije tijd, waaronder sport, vullen de dagelijkse beweging in de omgevingen aan. Want voldoende bewegen volgens de beweegrichtlijnen is goed, meer bewegen is beter.

Aanpak van het adviestraject

In juni 2023 heeft de NLsportraad een kwantitatieve analyse gepubliceerd waarin de stand van zaken rondom beweegarmoede in Nederland in kaart is gebracht. De raad stelt daarin vast dat de afgelopen decennia veel interventies zijn opgezet om bewegen te stimuleren, voornamelijk in de context van sport en vrije tijd. Van veel beleidsmaatregelen kan het effect niet goed worden vastgesteld.

Vervolgens is de raad in gesprek gegaan met stakeholders en experts uit de vier omgevingen. Ook heeft de raad zich verdiept in de wettelijke randvoorwaarden en de praktijk van die omgevingen, en in beleidsontwikkelingen. Op basis van alle informatie heeft de raad conclusies getrokken. Die dienen als uitgangspunt voor de aanbevelingen van de NLsportraad voor de manier waarop de overheid de transitie naar dagelijks voldoende bewegen kan aanpakken.

Verhouding tot de Beweegalliantie en andere initiatieven

De NLsportraad is zich ervan bewust dat veel partijen in Nederland bezig zijn bewegen te stimuleren en faciliteren, zowel op beleids- als uitvoerend niveau. Het kabinet heeft diverse akkoorden en andere samenwerkingsvormen geïnitieerd, zoals de Beweegalliantie, het Sportakkoord II, het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en Tour de Force. De NLsportraad waardeert deze initiatieven en heeft contact met de betrokken partijen. Het advies van de NLsportraad richt zich op een structurele transitie voor de langere termijn.

Beleidsreactie

De NLsportraad heeft het advies ‘Nederland sta op! Maak voldoende dagelijks bewegen vanzelfsprekend’ op 31 januari 2024 aangeboden aan Maarten van Ooijen, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). 

Op 24 april 2024 is de beleidsreactie op het advies aan de Tweede Kamer gestuurd. Minister Helder en staatssecretaris Van Ooijen bedanken de NLsportraad voor het advies, wat een mooi overzicht van het beweegbeleid biedt. Het ministerie onderschrijft de urgentie van de beweegarmoede en de gevolgen daarvan. De door de NLsportraad gedane aanbevelingen herkent het ministerie en in de beleidsreactie geeft zij weer welke acties daarop al worden ondernomen. Een van de belangrijkste aanbevelingen van de NLsportraad betreft de noodzaak dat departementen gezamenlijk een strategie vaststellen over meerdere kabinetten heen, waaronder afspraken over structurele financiering. VWS benoemt in de beleidsreactie het belang van continueren van de samenwerking met andere departementen in de komende jaren. Gegeven de demissionaire status van het kabinet willen de bewindspersonen echter geen toezeggingen doen over keuzes die aan een volgend kabinet zijn.
 

Vervolg: advies over bewegen voor 65-plussers

Als het om bewegen gaat, zijn voor iedere levensfase of doelgroep in de samenleving specifieke kenmerken of omstandigheden van belang. Op verzoek van het ministerie van VWS brengt de NLsportraad als eerste een vervolgadvies uit over bewegen en sport voor 65-plussers. Deze adviesaanvraag is mede ontstaan naar aanleiding van de motie-Heerema.

De raad is in 2023 met dit adviestraject begonnen. De onderzoekers zijn daarvoor met diverse groepen 65-plussers in gesprek gegaan. Ze hebben een werkbezoek georganiseerd en een expertmeeting gehouden. De verwachting is dat het advies Bewegen voor 65-plussers medio 2024 gepubliceerd wordt.

Commissie

De begeleiding van het adviestraject vond plaats in twee fasen. Namens de raad namen Leanne van den Hoek (voorzitter commissie), Erik Scherder, Farid Gamei en Meryem Kilic-Karaaslan plaats in de commissie. Als adviseurs zijn betrokken geweest: Wanda Vos (projectmanager RIVM), Kirsten de Klein (manager Kenniscentrum Sport & Bewegen), Derk Loorbach (hoogleraar sociaal-economische transities Erasmus Universiteit), Yourai Mol (junior raadslid Raad voor de Leefomgeving), Peter Wilms (tijdelijk raadslid Raad voor het Openbaar Bestuur), John Dierx (lector Gelijke kansen op gezonde keuzes bij de Avans Hogeschool), Hans Derks (programmamanager Drenthe beweegt bij SportDrenthe) en Lia Karsten (stadsgeograaf en associate professor bij de Universiteit van Amsterdam). Voor het advies over 65-plussers is Marnik Gommers (expert ouderen bij het Kenniscentrum Sport & Bewegen) aan de commissie toegevoegd.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Annet Tiessen-Raaphorst van het secretariaat via info@nlsportraad.nl.

Filmpje bij het advies Nederland, sta op!

De NLsportraad heeft bij dit advies een filmpje gemaakt om de boodschap van het advies kort en krachtig in beeld te brengen. Dit filmpje kunt u hieronder bekijken.